Tkanki zwierzęce

nabłonek jednowarstwowy płaski

kom są spłaszczone, wieloboczne (to ułatwia transport)j. kom są ułożone centralnie f.: transportowa (np. gazów na zasadzie dyfuzji), bariera fizyczna

nabłonek jednowarstwowy płaski, występowanie (4)

ściany pęcherzyków płucnych,powierzchnia skrzeli, powierzchnia ciała bezkręgowcówwyściółka naczyń włosowatych

nabłonek jednowarstwowy sześcienny

kom. mają kształt sześcianu, j. kom. położone centralnief: wydzielnicza i resorpcyjna (ponieważ liczne mitochondria, aparaty Golgiego, rozbudowana siateczka śródplazmatyczna), bariera fizyczna

nabłonek jednowarstwowy sześcienny, występowanie

ściany kanalików nerkowych wyściółka przewodów wyprowadzających i gruczołów!! - np. ślinianek

nabłonek jednowarstwowy walcowaty

kom. są wysokie, mają kształt walcaj. kom. znajdują się blisko powierzchni błony podstawowejf: wydzielnicza, resorpcyjna, bariera fizyczna

nabłonek jednowarstwowy walcowaty, występowanie

wyściółka jelit (w jelicie kom zawierają mikrokosmki), wyściółka pęcherzyka żółciowego i przewodów żółciowych

nabłonek jednowarstwowy wielorzędowy

tworzą go wysokie kom. w kształcie graniastosłupów oraz niskie, klinowatej. kom na różnych wysokościachf: ochronna wydzielnicza, resorpcyjna

nabłonek jednowarstwowy wielorzędowy, występowanie

(wyściółka) duża część dróg oddechowychjajowody

nabłonek wielowarstwowy płaski

kom. są ułożone w wielu warstwach, spłaszczają się w miarę wzrostu odległości od błony podstawowejf: ochronnawyrożniamy:- rogowaciejący: ciało większości kręgowców- nierogowaciejący: przełyk, odbyt, pochwa

nabłonek wielowarstwowy płaski, występowanie

- powierzchnia ciała kręgowców- powierzchnia rogówki oka kręgowców- wyściółka jamy gębowej kręgowców

1. t powstają podczas...2. najpierw formują się:...3. z nich powstają:

1. wczesnych etapów rozwoju zarodkowego 2. ektoderma, mezoderma, endoderma3. t. nabłonkowa, nerwowa, mięścniowa

listki zarodkowe

warstwy komórek budujących zarodek, powstające podczas gastrulacji

zwierzęta dwuwarstwowe wykształcają 2 listki zarodkowe:

ektodermę i endodermę

zwierzęta trójwarstwowe wykształcają 3 listki zarodkowe:

ektodermę, endodermę, mezodermę

cechy t. nabłonkowej (3)

1. może powstawać ze wszystkich listków zarodkowych 2. kom są ułożone w sposób ścisły3. są osadzone na błonie podstawnej

błona podstawna

warstwa substancji międzykomórkowej zawierająca białka fibrylarne (włókniste), głównie kolagen.umożliwia zachowanie kształtu kom nabłonka i zapewnia transport subst chem między nimi, a sąsiadującymi tkankami

kryteria podziału nabłonków

1. wg liczby warstw (jedno- i wielowarstwowe)2. wg. kształtu kom. (nabłonek płaski, sześcienny, walcowaty, wielorzędowy) 3. wg. pełnionych funkcji (ochronny, wydzielniczy, transportujący)

cechy kom. t. łącznej

- powstają z mezenchymy, która wywodzi się z mezodermy - są ułożone w luźny sposób- wytwarzają subst. międzykom.

skład subst. międzykom.

1. bezpostaciowa subst. podstawowa,2. włókna białkowe - np. kolagenowe, sprężyste - zbudowane z elastyny

mezenchyma

zarodkowa/płodowa forma t. łącznej

rodzaje t. łącznej właściwej

zarodkowasiateczkowa włóknista luźna/wiotkawłóknista zbitatłuszczowa żółta tłuszczowa brunatna

rodzaje t. łącznej podporowej

chrzęstna szklista chrzęstna sprężystachrzęstna włóknista kostna zbita kostna gąbczasta

rodzaje t. łącznej płynnej

krewlimfahemolimfa

tkanka siateczkowa (łączna właściwa)

1. zbudowana z gwiaździstych kom. oraz subst. międzykom. z delikatnymi włóknami2. jej kom. tworzą charakterystyczną sieć (w okach subst. międzykom. i limfocyty)3. bierze udział w reakcjach immunologicznych (wraz z kom. nabłonka naczyń krwionośnych - układ siateczkowo-śródbłonkowy)4. w postaci szpiku kostnego bierze udział w tworzeniu krwi.

t. siateczkowa - występowanie

SZPIK KOSTNYWĘZŁY LIMFATYCZNE ŚLEDZIONA

tkanka włóknista luźna

1. różne kom. i duża ilość subst. międzykom. - a w niej nieregularnie ułożone włókna.2. rusztowanie, na którym opierają się inne t.3. wypełnia przestrzenie międzykom. - umożliwia wymianę subst. pomiędzy naczyniami włosowatymi, a kom.

t. włóknista luźna - występowanie

ZRĄB WIĘKSZOŚCI NARZĄDÓWWOLNE PRZESTRZENIE MIĘDZY NARZĄDAMI

tkanka włóknista zbita

mało kom. i subst. międzykom., liczne włókna - głównie kolagenowe

t. włóknista zbita - występowanie

ŚCIĘGNA I WIĘZADŁASKÓRA WŁAŚCIWA KRĘGOWCÓW

tkanka tłuszczowa żółta

1. gromadzi subst. zapasowe, f. amortyzacyjna i termoizolacyjna2. kom. zawierają jedną dużą kroplę tłuszczu

t. tłuszczowa żółta - występowanie

POD SKÓRĄWOKÓŁ NARZĄDÓW WEWNĘTRZNYCH

tkanka tłuszczowa brunatna

1. f. termoregulacyjna - w trakcie rozkładu tłuszczu brunatnego całość uwolnionej energii zamienia się w ciepło, co umożliwia szybkie podwyższenie T ciała.2. kom. tej t. zawierają liczne małe krople tłuszczu

t. tłuszczowa brunatna - występowanie

U CZŁOWIEKA W OKRESIE NIEMOWLĘCYM U ZWIERZĄT ZAPADAJĄCYCH W STAN HIBERNACJI

cechy kom. t. mięśniowej i włókien mięśniowych

1. powstają z mezodermy2. są kurczliwe, umożliwiają wykonywanie ruchów 3. zawierają elementy cytoszkieletu - miofilamenty, zbudowane z białek: aktyny i miozyny

t. poprzecznie prążkowana szkieletowa (występowanie, kształt kom., liczba i położenie jąder, ułożenie filamentów i prążkowanie, obecność wstawek, charakter skurczów)

1. mięśnie szkieletowe2. włókna mięśniowe długie i cylindryczne 3. duża liczba jąder kom. ułożonych peryferycznie 4. filamenty cienkie i grube, ułożone na przemian (widać poprzeczne prążkowanie)5. brak wstawek6. skurcze szybkie i silne, zależne od woli

t. poprzecznie prążkowana serca (występowanie, kształt kom., liczba i położenie jąder, ułożenie filamentów i prążkowanie, obecność wstawek, charakter skurczów)

1. mięsień sercowy2. kom. mięśniowe cylindryczne o widlasto rozgałęzionych końcach3. 1/2 j. kom. położone centralnie4. filamenty cienkie i grube, ułożone na przemian (widać poprzeczne prążkowanie)5. wstawki obecne 6. skurcze szybkie, niezależne od woli

t. gładka (występowanie, kształt kom., liczba i położenie jąder, ułożenie filamentów i prążkowanie, obecność wstawek, charakter skurczów)

1. ściany narządów wewnętrznych 2. kom. mięśniowe wrzecionowate3. 1 j. kom. położone centralnie u kręgowców, 2/3 u bezkręgowców5. filamenty cienkie i grube ułożone nieregularnie - brak prążkowania 6. brak wstawek7. skurcze długotrwałe i powolne, niezależne od woli

t. chrzęstna - charakterystyka

1. utworzona z kom. chrzęstnych - chondrocytów - znajdujących się w jamkach chrzęstnych.2. w skład wchodzi również subst. międzykom. 3. NIE występują: naczynia krwionośne i nerwy

chondroblasty/ kom. chrząstkotwórcze

produkcja subst. międzykom.

chondroklasty/ kom. chrząstkogubne

rozkład chrząstki

tkanka chrzęstna szklista

włókna kolagenowe (regularnie ułożone) w subst. międzykom. chrząstka wyjątkowo wytrzymała na ściskanie

t. chrzęstna szklista - występowanie

SZKIELET ZARODKÓW KRĘGOWCÓWPOWIERZCHNIE STAWOWENIEKTÓRE POŁĄCZENIA KOŚCI - NP. ŻEBER I MOSTKA

tkanka chrzęstna sprężysta

włókna kolagenowe i nieregularne włókna sprężyste podatna na zginanie, jest sprężysta

t. chrzęstna sprężysta - występowanie

MAŁŻOWINA USZNA,ELEMENTY KRTANI

tkanka chrzęstna włóknista

grube pęczki włókien kolagenowych w subst międzykom.odporna na rozerwanie

t. chrzęstna włóknista - występowanie

DYSKI MIĘDZYKRĘGOWE SPOJENIE ŁONOWE

cechy charakterystyczne t. kostnej

1. składa się z kom kostnych oraz subst. międzykom.2. subst. międzykom. tworzy istota podstawowa wysycona solami mineralnymi (fosforan wapnia, fosforan magnezu) oraz włókna kolagenowe3. dlatego t kostna jest twarda i elastyczna

osteoblasty/ kom. kościotwórcze

budują kości, odp. za regenerację po złamaniach

osteocyty/ kom. kostne

stały składnik kości, przekształcone osteoblasty

osteoklasty/ kom. kościogubne

umożliwiają zniszczenie martwej lub zbędnej t. kostnej

tkanka kostna zbita

blaszki kostne układają się w osteony - podstawowy element strukturalny kości.osteony biegną równolegle do siebie - przestrzeń między nimi wypełniają dodatkowe blaszki TRZONY KOŚCI DŁUGICH, ZEWNĘTRZNE WARTSWY KOŚCI PŁASKICH

tkanka kostna gąbczasta

blaszki tworzą beleczki kostne o luźnym układzie, zależnym od kierunku sił działających na kośćNASADY KOŚCI DŁUGICHWNĘTRZE KOŚCI PŁASKICH

mezoderma - jakie tkanki z niej pochodzą

1. mięśniowa2. łączna3. nabłonkowa

ektoderma - jakie tkanki z niej pochodzą

1. nerwowa2. nabłonkowa

endoderma -jakie tkanki z niej pochodzą

1. nabłonkowa

nabłonki urzęsione/migawkowe (budowa, występowanie, funkcje)

na powierzchni komórek nabłonków ochronnych znajdują się rzęskidrogi oddechowe - zatrzymywanie zanieczyszczeń, oczyszczanie powietrzajajowody(migawkowy) - transport kom. jajowej

połączenia międzykomórkowe u zwierząt - funkcje

1. f. ochronna - bariery przed zbyt intensywną wymianą2. kontakt ze sąsiadującymi komórkami

rodzaje połączeń międzykomórkowych w nabłonkach

1. połączenie zamykające - uszczelnianie warstwy nabłonkowej, izolacja wewnętrznego środowiska od zewnętrznego. usytuowane w szczytowych częściach kom.2. desmosomy - łączenie w sposób mechaniczny. z nimi połączone pośrednie filamenty cytoszkieletu, wytrzymałość mechaniczna.3. neksus, połączenie szczelinowe - z koneksonów tworzących kanały - przez nie kontaktują się cytoplazmy sąsiadujących kom. umożliwiają one transport jonów i małych cząsteczek. występują również w t. nerwowej oraz mięśniowej poprzecznie prążkowanej serca