Co to współczynnik śmiertelności?
Liczba zgonów na chorobę X w czasie T / liczba chorych na X w populacji
Co to współczynnik umieralności ogólnej?
Liczba wszystkich zgonów w populacji P w czasie T / liczebność populacji P w tym czasie
Co to współczynnik umieralności specyficznej?
Liczba zgonów na chorobę X w populacji P w czasie T / liczba populacji P w czasie T
Co to współczynnik chorobowości?
Liczba osób chorych w populacji P w czasie T / liczba osób narażonych w populacji P
Co jest miernikiem pośrednim zdrowia?
•Czas trwania życia = przeżywalność•GBD (ogólne obciążenie chorobami) •PYLL (potential years of life lost)•YLD (years lived with disability)•DALY, DALE
Co to przeżywalność?
Czas trwania życia
Co to GBD (ogólne obciążenie chorobami)?
Określa o ile choroby, urazy etc. skracają nasze życieObejmuje analizę:•umieralności•niepełnosprawności•czynników zagrażających zdrowiu
Co to PYLL (potential years of life lost)?
To lata życia utracone w wyniku przedwczesnej śmierci względem potencjalnej możliwości jego trwania
Jaki miernik wykorzystuje się w profilaktyce, polityce ochrony zdrowia?
PYLL
Co to YLD (years lived with disability)?
Ilość lat przeżytych z niepełnosprawnością
Jaki czynnik wykorzystuje się w ocenie skutków wpływu czynników środowiskowych na zdrowie?
YLD (years lived with disability)
Co to wskaźnik DALY?
Disability-adjust life yearsLata życia skorygowane niepełnosprawnością - wyraża łączne lata życia utracone w wyniku przedwczesnej śmierci, choroby etc
Jaki wskaźnik stosujemy do pomiaru obciążenia chorobami w danej populacji i ocenę skuteczności profilaktyki?
DALY
Co to DALE (disability-adjust life expectancy)?
Oczekiwane dalsze trwanie życia w potencjalnym zdrowiu
Co to endemia?
To jest stałe występowanie jakiejś choroby na danym obszarze, liczba zachorowań utrzymuje się na podobnym poziomie przez wiele lat
Co to wole endemiczne?
Występowanie w Polsce jakiś czas temu woli obojętnych lub niedoczynnych z powodu za małej podaży jodu w pożywieniuDla niemowląt 50μg-80μg (potem zwiększa się o 50μg z każdym etapem życia )
Co powoduje chorobę z minamaty?
Spożycie owoców morza skażonych rtęcią
Jakie są objawy choroby z minamaty?
•uszkodzenia ukł. nerwowego, upośledzenie•zaburzenia wzroku, mowy, koordynacji
Czym spowodowana jest choroba itai-itai?
Zatrucie Kadmem w Japonii przez jedzenie zanieczyszczonego ryżu
Jakie są pierwsze objawy przewlekłej kadmicy (itai-itai)?
•suchość w ustach•żółtawy nalot na nasadach zębów•osłabienie
Co powoduje zatrucie dioksynami (TCDD)?
TetrachlorodibenzodioksynaPowoduje:•zaburzenia w rozwoju kośćca i zębów•perforacja miazgi•hipodoncję i defekty szkliwa•brak mineralizacji
Mechanizm działania dioksyn
Dioksyny łączą się z cytozolowym receptorem ksenobiotyków - receptorem węglowodoru arylowego (AHA)To powoduje indukcję transkrypcji P450 i hydrolazy WA
Gdzie gromadzą się dioksyny?
Wątroba i tkanka tłuszczowa
Na co w szczególności wywierają efekt toksyczny dioksyny?
•szpik•grasica•wątroba•różnicowanie komórek
Co to wasting syndrome i co go wywołuje?
Wywołuje go zatrucie dioksynamiTo utrata masy ciała/problemy z nabraniem masy spowodowane zmniejszonym przyswajaniem pożywienia
Czy dioksyny są karcynogenami?
Nie, są tylko teratogenami, ale promują rozwój guzów
Co to celiakia?
Zaburzenia wchłaniania spowodowane przewlekłym stanem zapalnym błony śluzowej jelita cienkiego wywołanej nietolerancją GLUTENU
Czym jest wywołana celikia?
•brak swoistej aminopeptydazy w jelicie cienkim•predyspozycje genetyczne - antygeny HLA dq2 (90%) lub dq8
Co powoduje celiakia?
•zaburzenia wchłaniania•zanik kosmków jelitowych•zwiększona przepuszczalność błony śluzowej jelita cienkiego•nacieki zapalne plazmocytów
Jakie powikłania może mieć celiakia?
•rak gruczołowy jelita cienkiego•chłoniaki jelita z komórek T•podnosi ryzyko raka jamy ustnej, przełyku, dwunastnicy, jelita grubego
Czym spowodowany jest fawizm?
Niedoborem dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej (G6PD)
Jaki jest skutek fawizmu?
Niedokrwistość hemolityczna - poprzez zmniejszenie ilości zredukowanego glutationu (niezbędny do utrzymania prawidłowej struktury erytrocytów - ulegają łatwiej hemolizie)
Jaki cykl jest zahamowany wskutek braku dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej w fawizmie?
Cykl pentozowy (enzymatyczna degradacja glukozy)
Jaka mutacja powoduje fawizm?
Mutacja genu dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej (G6PD) Allel recesywny sprzężony z X
Jakie czynniki środowiskowe prowadzą do ujawnienia objawów fawizmu?
•aspiryna•leki przeciwmalaryczne•chloramfenikol•sulfonamidy•zjedzenie bobu i roślin strączkowych
Co to koło biologicznego chaosu?
Synergistyczne działanie czynników chemicznych i fizykochemicznych w komórkach prowadzące do zaburzeń biologicznych
Jakie są zachowania pośrednie determinujące zły styl życia?
•napięcie nerwowe•przewlekły stres
Jakie są skutki insulinooporności?
•wysoki poziom trójglicerydów i LDL•niski poziom HDL
Jakie szlaki prozapalne są aktywowane przez nasycone kwasy tłuszczowe w otyłości prowadzącej do cukrzycy?
•kompleks enzymatyczny kinazy białkowej IkB - NF-kB (czynnik regulujący produkcję cytokin)•szlak sygnałowy kinaz aktywowanych mitogenami - kinaza JNK1
Co robi leptyna?
Hamuje wydzielanie insuliny
Co robi adiponektyna?
Hamuje glukoneogenezę w hepatocytach
Z czym jest związana cukrzyca typu II?
Z niedoborem insuliny
Z jakimi receptorami w płucu łączą się zanieczyszczenia powodujące stan zapalny w płucu?
•PRR•TRL i NRL
Co powoduje wzrost stężenia SO2 i Azotu w powietrzu u osób z cukrzycą?
Wzrost stężenia markera zapalnego - białka CRP
Jaki wpływ mają pyły zawieszone na osoby z cukrzycą?
•Zaburzenie szlaków zależnych od insuliny w wątrobie (upośledzenie aktywacji szlaku kinazy 3-fosfatydyloinozytolu i kinazy białkowej AKT (szlak PIK-3 AKT) )•Supresja translokacji GLUT-4
Kumulację jakich związków wzmaga otyłość?
•bisfenol A•ftalany•WWA
Jaki czynnik jest aktywowany podczas POChP?
NF-kB•wytwarzanie cytokin•aktywacja neutrofilów i makrofagów•uwolnienie proteaz (uszkodzenia płuc)
Jakie interleukiny biorą udział w astmie?
IL - 4,5,13Komórki Th2, Th17
Jak może być dziedziczona cukrzyca typu II?
•Mutacja jednogenowa - mutacja genu PKB (koduje kinazę białkową B), zaburzenia GLUT-4•Dziedziczenie wielogenoweAutosomalnie recesywnie albo dominującoGeny na chromosomach 1,2,3,10,15
Jakie są kluczowe geny w dziedziczeniu cukrzycy typu II?
•HNF1A - hepatocytowy czynnik jądrowy 1A•PDX1 - reguluje różnicowanie kom. macierzystych w kom. ß trzustki•KCNJ11 - koduje podjednostkę Kir2 •GCK - gen dla glukokinazy
Jakie są predyspozycje genetyczne do wystąpienia astmy?
•polimorfizm receptorów dla IgE•zmiany w genach limfocytów Th2•region HLA - chromosom 6p•atopia
Co to atopia?
Genetycznie uwarunkowana predyspozycja do nadprodukcji IgE
Głównie jakie komórki odpornościowe sąaktywizowane przez patogeny?
Komórki typu Th1
Jakie geny biorą udział w rozwoju POChP?
•Alpha1 - antytrypsyna•VDR•TLR2•receptor wit. D•cytochrom P450•geny HLA•gen HIF1•geny KRAS (protoonkogen) i PTEN (gen supresorowy dla fosfatazy i tensyny)
Mutacje jakich genów mają wpływ na rozwój otyłości?
•leptyny LEP•receptora leptyny LEPR•melanokortyny 4 MC4R•FTO •SLC6A14 (intron12, ekson14)•GAD2 (anty-GAD65 - dużo u osób otyłych
Jaki gen jest ściśle związany z BMI?
Polimorfizmy FTO
Jakie geny mają wpływ na ośrodek głodu i sytości?
LEP, LEPR i MC4R
Wymień geny kandydackie (kodują metabolizm lipidów)
•APOB (wychwytywanie LDL z krwiobiegu)•APOE (wzrost cholesterolu we krwi)•LDLR •LPL•CETP - regulator stężenia HDL