Panimulang Pagsasalin: Aralin 1

Eugene A. Nida, 1964

Ang pagsasalin ay pagbuo sa tumatanggap na wika ng pinakamalapit at likás na katumbas ng mensahe ng simulaang wika, una ay sa kahulugan at ikalawa, ay sa estilo

Eugene A. Nida, 1964

kilala sa pagsasalin ng akdang pampanitikan (literary)

Theodore H. Savory, 1968

Ang pagsasalin ay maaaring maisagawa sa pamamagitan ng pagtutumbas sa ideyang nasa likod ng pananalita (hindi sang-ayon sa word-for-word na salin)

Mildred L. Larson, 1984

Ang pagsasalin ay muling pagbubuo sa tumatanggap na wika ng tekstong naghahatid ng kahalintulad na mensahe sa simulaang wika subalit gumagamit ng mga piling tuntuning gramatikal at leksikal ng tumatanggap na wika (balarilang Filipino)

Peter Newmark, 1988

Ang pagsasalin ay isang pagsasanay na binubuo ng pagtatangkang palitan ang isang nakasulat na mensahe sa isang wika ng gayon ding mensahe sa ibang wika

Priyoridad ng Pagsasalin

KEEP (Kahulugan, Estruktura, Estilo, Pinaglalaanang tao)

Kahulugan

Bigyang prayoridad ang ideya at salita

Estruktura

Bigyang prayoridad ang consistency e.g. simuno at panaguri na ginamit sa teksto

Estilo

Bigyang prayoridad ang pagtukoy sa paraan ng awtor sa pagsulat (madalas sa panitikan)

Pinaglalaanang tao

Bigyang prayoridad ang pagtukoy kung sino ang magbabasa ng isasalin (propesyunal, bata, pasyente, anong age range)

SL/simulaang lengguwahe

unang elemento ng pagsasalin (source language)

TL/tunguhang lengguwahe

ikalawang elemento ng pagsasalin (target language)

translatio

salitang Latin na nangangahulugang "pagsalin

redundant

bakit hindi na kailangang tawaging "pagsasaling-wika" ang pagsasalin?

Vocabulario de la Lengua Tagala, 1754

saliksik ni Almario, isa sa mga kauna-unahang diksyunaryong nalimbag sa Pilipinas

transladar

Sa saliksik ni Almario sa Vocabulario de la Lengua Tagala (1754), ang kahulugan ng "salin" ay...

transladar

paglalapat ng salita para sa salitang nasa ibang wika

traduttore, traditore

Isang matandang kawikaang Italiano ang na nangangahulugang tagasalin, taksil

layunin ng pagsasalin 1

Magdagdag ng mga impormasyon at kaalaman mula sa pag-aangkat ng mga kaisipan mula sa ibang wika (ex: yung impormasyon sa COVID-19)

layunin ng pagsasalin 2

Mailahok sa pambansang kamalayan ang iba't ibang katutubong kalinangan mula sa iba't ibang wikang rehiyonal at pangkating etniko sa bansa

layunin ng pagsasalin 3

Mapagyaman ang kamalayan sa iba't ibang kultura sa daigdig mula sa pagbubukas ng bagong mundo mula sa mga salin

akdang akademiko o propesyonal

- Libro- Saliksik- Manwal- Impormatibong teksto

panitikan mula sa mga dayuhang wika tungong Filipino

- Palabas- Nobela- Maikling Kuwento- Kuwentong-Bayan- Epiko- Kanta

epiko ni Gilgamesh

Ilan sa mga bahagi ng epikong ito ng Sumeria ay kinatagpuan ng salin sa iba't ibang wikang Asiatiko

Bibliya

Isa sa mga unang tekstong naisalin

San Agustin

Iginiit niya na sadyang wasto ang Septuagint

Septuagint

Iginiit ni San Agustin na sadyang wasto ito bilang bersiyong Griyego ng Ebanghelyo ng mga Ebreo

70 Griyegong Hudyo

ang nagsalin ng Septuagint ngunit nagkaisa sila sa salin bagama't magkakahiwalay silang nagsalin.

Letter to Pammachius, 395 AD

Sulat ni San Geronimo na ang salita-sa-salitang salin ng Bibliya dahil "ang mismong paghahanay ng salita ay isang misteryo.

San Geronimo

pinaboran niya ang Letter to Pammachius (395 AD)

San Geronimo

patron saint of translation; September celebrating month

Doctrina Cristiana, 1593

Ang unang aklat na nailimbag at salin ng mga pangunahing dasal at tuntunin ng Simbahang Katolika

tekstong moral o relihiyoso

Mga isinalin noong Panahon ng mga Español mula wikang Español tungong mga katutubong wika (hal., Tagalog, Cebuano, Kapampangan, etc.)

Barlaan at Josephat

ang unang nobelang Tagalog na salin ni Fray Antonio de Borja

may proseso

bakit agham ang pagsasalin?

muling paglikha

bakit sining ang pagsasalin?

Internationalization

the process of designing and developing a product, website, game or application, so they can be easily localized for targeted markets that may vary in terms of culture, language, or region e.g. kdrama

Internationalization

a preliminary process before focusing on localization; to penetrate international market

Localization

adaption of a product or a service to a specific language or culture, in order to meet all the requirements needed to a desired local "look and feel".

Localization

an essential and a must-have business strategy, where translation is a central activity, but it's only a part of this complex process.

lokalisasyon

Dahil sa mabilis na takbo ng pandaigdigang ekonomiya, asahan ang mas marami pang ____________ ng mga produkto at serbisyo upang lalong umayon sa kalikasán ng mga target nitong mamamayan. Isa ito sa magtutulak sa lalo pang pagsasalin.

pagsasaling siyentipiko at teknikal

Kabílang dito ang lahat ng pagsasalin tungkol sa purong agham, aplayd na agham at teknolohiya.

tekstong siyentipiko

Mas abstrakto at mas mahirap isalin ang mga purong agham ngunit may estandardisado na itong mga termino na makakatulong sa pagsasalin.

tekstong teknikal

Aplayd na agham at teknolohiya na mas kongkreto, mas kolokyal at mas madaling unawain.

Layunin ng pagsasaling teknikal

mailahad ang mahahalagang impormasyon sa paraang madali, maayos at epektibo

Landers, 2001

Ayon sa kanya, hindi mahalaga ang estilo sa pagsasaling teknikal basta basta ang nilalamang impormasyon ay maisalin nang hindi nababago mula SL tungong TL

pagsasaling pampanitikan

Sinasalamin nito ang imahinatibo, intelektuwal at intuwitibong panulat ng may-akda; natatangi ang tekstong pampanitikan dahil sa estetika o ganda nito.

Belhaag, 1997

bumuo ng katangian ng tekstong pampanitikan

katangian ng tekstong pampanitikan

Nagpapahayag ng damdamin (ekspresibo)

katangian ng tekstong pampanitikan

Bukás sa iba't ibang interpretasyon (konotatibo, subhetibo)

katangian ng tekstong pampanitikan

Nakatuon sa anyo at nilalaman (kung tungkol saan)

katangian ng tekstong pampanitikan

Hindi kumukupas at para sa kahit sinong mambabása (kahit sino pwede bumasa kahit kailan)

katangian ng tekstong pampanitikan

May tendensiyang tumaliwas sa mga tuntuning pangwika