Eugene A. Nida, 1964
Ang pagsasalin ay pagbuo sa tumatanggap na wika ng pinakamalapit at likás na katumbas ng mensahe ng simulaang wika, una ay sa kahulugan at ikalawa, ay sa estilo
Eugene A. Nida, 1964
kilala sa pagsasalin ng akdang pampanitikan (literary)
Theodore H. Savory, 1968
Ang pagsasalin ay maaaring maisagawa sa pamamagitan ng pagtutumbas sa ideyang nasa likod ng pananalita (hindi sang-ayon sa word-for-word na salin)
Mildred L. Larson, 1984
Ang pagsasalin ay muling pagbubuo sa tumatanggap na wika ng tekstong naghahatid ng kahalintulad na mensahe sa simulaang wika subalit gumagamit ng mga piling tuntuning gramatikal at leksikal ng tumatanggap na wika (balarilang Filipino)
Peter Newmark, 1988
Ang pagsasalin ay isang pagsasanay na binubuo ng pagtatangkang palitan ang isang nakasulat na mensahe sa isang wika ng gayon ding mensahe sa ibang wika
Priyoridad ng Pagsasalin
KEEP (Kahulugan, Estruktura, Estilo, Pinaglalaanang tao)
Kahulugan
Bigyang prayoridad ang ideya at salita
Estruktura
Bigyang prayoridad ang consistency e.g. simuno at panaguri na ginamit sa teksto
Estilo
Bigyang prayoridad ang pagtukoy sa paraan ng awtor sa pagsulat (madalas sa panitikan)
Pinaglalaanang tao
Bigyang prayoridad ang pagtukoy kung sino ang magbabasa ng isasalin (propesyunal, bata, pasyente, anong age range)
SL/simulaang lengguwahe
unang elemento ng pagsasalin (source language)
TL/tunguhang lengguwahe
ikalawang elemento ng pagsasalin (target language)
translatio
salitang Latin na nangangahulugang "pagsalin
redundant
bakit hindi na kailangang tawaging "pagsasaling-wika" ang pagsasalin?
Vocabulario de la Lengua Tagala, 1754
saliksik ni Almario, isa sa mga kauna-unahang diksyunaryong nalimbag sa Pilipinas
transladar
Sa saliksik ni Almario sa Vocabulario de la Lengua Tagala (1754), ang kahulugan ng "salin" ay...
transladar
paglalapat ng salita para sa salitang nasa ibang wika
traduttore, traditore
Isang matandang kawikaang Italiano ang na nangangahulugang tagasalin, taksil
layunin ng pagsasalin 1
Magdagdag ng mga impormasyon at kaalaman mula sa pag-aangkat ng mga kaisipan mula sa ibang wika (ex: yung impormasyon sa COVID-19)
layunin ng pagsasalin 2
Mailahok sa pambansang kamalayan ang iba't ibang katutubong kalinangan mula sa iba't ibang wikang rehiyonal at pangkating etniko sa bansa
layunin ng pagsasalin 3
Mapagyaman ang kamalayan sa iba't ibang kultura sa daigdig mula sa pagbubukas ng bagong mundo mula sa mga salin
akdang akademiko o propesyonal
- Libro- Saliksik- Manwal- Impormatibong teksto
panitikan mula sa mga dayuhang wika tungong Filipino
- Palabas- Nobela- Maikling Kuwento- Kuwentong-Bayan- Epiko- Kanta
epiko ni Gilgamesh
Ilan sa mga bahagi ng epikong ito ng Sumeria ay kinatagpuan ng salin sa iba't ibang wikang Asiatiko
Bibliya
Isa sa mga unang tekstong naisalin
San Agustin
Iginiit niya na sadyang wasto ang Septuagint
Septuagint
Iginiit ni San Agustin na sadyang wasto ito bilang bersiyong Griyego ng Ebanghelyo ng mga Ebreo
70 Griyegong Hudyo
ang nagsalin ng Septuagint ngunit nagkaisa sila sa salin bagama't magkakahiwalay silang nagsalin.
Letter to Pammachius, 395 AD
Sulat ni San Geronimo na ang salita-sa-salitang salin ng Bibliya dahil "ang mismong paghahanay ng salita ay isang misteryo.
San Geronimo
pinaboran niya ang Letter to Pammachius (395 AD)
San Geronimo
patron saint of translation; September celebrating month
Doctrina Cristiana, 1593
Ang unang aklat na nailimbag at salin ng mga pangunahing dasal at tuntunin ng Simbahang Katolika
tekstong moral o relihiyoso
Mga isinalin noong Panahon ng mga Español mula wikang Español tungong mga katutubong wika (hal., Tagalog, Cebuano, Kapampangan, etc.)
Barlaan at Josephat
ang unang nobelang Tagalog na salin ni Fray Antonio de Borja
may proseso
bakit agham ang pagsasalin?
muling paglikha
bakit sining ang pagsasalin?
Internationalization
the process of designing and developing a product, website, game or application, so they can be easily localized for targeted markets that may vary in terms of culture, language, or region e.g. kdrama
Internationalization
a preliminary process before focusing on localization; to penetrate international market
Localization
adaption of a product or a service to a specific language or culture, in order to meet all the requirements needed to a desired local "look and feel".
Localization
an essential and a must-have business strategy, where translation is a central activity, but it's only a part of this complex process.
lokalisasyon
Dahil sa mabilis na takbo ng pandaigdigang ekonomiya, asahan ang mas marami pang ____________ ng mga produkto at serbisyo upang lalong umayon sa kalikasán ng mga target nitong mamamayan. Isa ito sa magtutulak sa lalo pang pagsasalin.
pagsasaling siyentipiko at teknikal
Kabílang dito ang lahat ng pagsasalin tungkol sa purong agham, aplayd na agham at teknolohiya.
tekstong siyentipiko
Mas abstrakto at mas mahirap isalin ang mga purong agham ngunit may estandardisado na itong mga termino na makakatulong sa pagsasalin.
tekstong teknikal
Aplayd na agham at teknolohiya na mas kongkreto, mas kolokyal at mas madaling unawain.
Layunin ng pagsasaling teknikal
mailahad ang mahahalagang impormasyon sa paraang madali, maayos at epektibo
Landers, 2001
Ayon sa kanya, hindi mahalaga ang estilo sa pagsasaling teknikal basta basta ang nilalamang impormasyon ay maisalin nang hindi nababago mula SL tungong TL
pagsasaling pampanitikan
Sinasalamin nito ang imahinatibo, intelektuwal at intuwitibong panulat ng may-akda; natatangi ang tekstong pampanitikan dahil sa estetika o ganda nito.
Belhaag, 1997
bumuo ng katangian ng tekstong pampanitikan
katangian ng tekstong pampanitikan
Nagpapahayag ng damdamin (ekspresibo)
katangian ng tekstong pampanitikan
Bukás sa iba't ibang interpretasyon (konotatibo, subhetibo)
katangian ng tekstong pampanitikan
Nakatuon sa anyo at nilalaman (kung tungkol saan)
katangian ng tekstong pampanitikan
Hindi kumukupas at para sa kahit sinong mambabása (kahit sino pwede bumasa kahit kailan)
katangian ng tekstong pampanitikan
May tendensiyang tumaliwas sa mga tuntuning pangwika